Branża budowlana chociaż z coraz lepszymi perspektywami to bez znaczącego przełomu. Zimowe miesiące 2018 roku pokazały, że prywatny rynek budowlany nie jest już tak dynamiczny jak w ubiegłych latach, a szansą dla firm są tylko inwestycje publiczne.

Gorszy rynek prywatnych inwestycji
Miesiące styczeń - marzec są miernikiem wielkości inwestycji w domy rodzinne i jakby barometrem rynku prywatnego na dalsze miesiące roku. Od wielu lat widzimy analogie jeśli Polacy budują domy i rośnie zapotrzebowanie, to w dalszej kolejności poprawia się także popyt we wszystkich pozostałych branżach. Wzrost inwestycji w domy prywatne jaki mieliśmy w styczniu 2015 roku rozpoczął rosnącą krzywą inwestycji prywatnych. Po spadku liczby zleceń na budowy domów w tym roku widać, że szczytowy okres inwestycji w domy prywatne mamy za sobą ( w styczniu mniej inwestycji w domy o -24%, a w lutym o ponad -30% ). I nie ma z tym nic wspólnego powrót zimy czy jakiekolwiek inne względy pogodowe. Po prostu w styczniu i lutym zawsze jest szczytowy okres zamówień na domy prywatne i w tym roku był on najniższy od 3 lat.

Szczytowy okres inwestycji publicznych
Ten rok powinien być w zasadzie pierwszym w którym wyraźnie ( po latach oczekiwań ) zauważymy inwestycje publiczne w tak dużym wymiarze. Wg biuletynu zamówień publicznych wolumen zamówień na prace remontowo-budowane wzrósł w relacji rocznej na ten rok aż o 131%. Jeśli wszystkie przetargi zostaną wykonane ( z tym nadal nie jest najlepiej bo zdarza się że do niektórych nie zgłasza się żadna firma budowlana lub okazuje się, że oferty firm grubo przekraczają zakładane budżety gmin ), to nastąpi spiętrzenie inwestycji i z nawiązką rekompensata słabszego rynku prywatnego. I chociaż nie wszystkie firmy budowlane chcą pracować jako podwykonawcy na dużych budowach to skuszą ich wyższe ceny robót i coraz trudniejsza sytuacja na rynku prywatnym - konkurencja.

Rynek deweloperski
To cały czas koło napędowe polskiego budownictwa z rosnącymi mankamentami. Koszty budowy mieszkań powoli zabijają popyt, a wielu generalnych wykonawców pracujących dla deweloperów jest u kresu wytrzymałości finansowej ze względu na niedoszacowane wygrane przetargi. Przewidywany jest także projekt nowelizacji prawa budowlanego w 2018 roku który zakłada dla deweloperów koniec etapowania inwestycji: Projekt ustawy przewiduje likwidację etapowych pozwoleń na budowę. Obecnie inwestorzy uzyskują decyzję o warunkach zabudowy na poszczególne obiekty, które mogą funkcjonować samodzielnie. Dzięki temu możliwe jest budowanie osiedli etapami, co znacznie ułatwia cały proces inwestycyjny. Z chwilą wejścia w życie nowelizacji, deweloper będzie zobligowany do przedstawienia kompletnego projektu, łącznie z informacją o liczbie mieszkań, miejscach parkingowych i niezbędnej infrastrukturze. – Podział inwestycji na części umożliwia rozłożenie kosztów w czasie, co jest bardzo pomocne przy budowie dużego osiedla, które powstaje latami. Zakaz etapowania wiąże się z ogromnymi wydatkami co w szczególności odczują mniejsze firmy deweloperskie.

Małe i średnie firmy
Małe i średnie firmy będą musiały się w tym roku powoli przesiąść z inwestycji prywatnych i deweloperskich na inwestycje publiczne gwarantowane przez państwo. Spodziewamy się tu możliwości uzyskania wyższych cen kosztorysowych z wygranych przetargów, większej transparentności i gwarancji wypłacalności. Niestety jak pokazuje praktyka na tego typu inwestycjach wydłużają się terminy płatności w umowach co podnosi ryzyko wykonawcze w firmach ( i tak już bardzo wysokie ), a także wymaga od firmy zaangażowania większych środków własnych, aby przetrwać. Odwrócony Vat tylko częściowo pomaga małym firmom, topnieją załogi ze względu na brak robotników, ale najtrudniej jest przetrwać np. z 60 dniowym terminem płatności, a takie praktyki znów wracają. Już zima pokazała, że firmy są bardzo słabe finansowo i wiele z nich wpadło w utratę płynności po zatorach płatniczych które pojawiły się pierwszy raz w takiej skali po 3 latach.

Rentowność, ryzyko usług budowlanych i wzrost obrotów
To już drugi rok jak spadły średnie marże w firmach budowlanych. Dotychczas w okresie zimowym tańsze koszty pracy powodowały, że na rozszerzonych czasowo kontraktach firmy zarabiały więcej, nawet 32% marże netto ( wysokie ceny wynegocjowane latem i niższe koszty pracy zimą ), teraz koszty pracy zimą spadają niewiele i marże pozostają na letnim poziomie ok 27%. Czasem jest gorzej bo zimowe kontrakty mają także niższe ceny usług przy tych samych wysokich kosztach pracy.
Brak ludzi do pracy, wysokie koszty działalności i wciąż wysoki fiskalizm powodują, że ryzyko działalności budowlanej jest bardzo wysokie niemal przez cały rok ( w latach 2013-15 rosło głównie w szczycie sezonu). W ubiegłym roku średnia ryzyka w szczycie sezonu przekraczała chwilami nawet 40% nieudanych inwestycji ( efekt gorszy od oczekiwań ). W tym roku lepiej raczej nie będzie. Jeśli jest trudno to co trzyma firmy przy życiu ?. Rosnące obroty w firmach, brak przestojów, utrzymywanie płynności finansowej dzięki ciągłości prac. To największe dobrodziejstwo dla budownictwa pozwalające na średnioroczny wzrost dochodów. Do końca ubiegłego roku średnie obroty w firmach rosły i w tym roku spodziewamy się dzięki inwestycjom publicznym dalszego przyrostu prac do wykonania. Byle do wiosny...

Ceny usług budowlanych i koszty w budownictwie
Od trzech lat ceny usług nie mogą dogonić rosnących kosztów w budownictwie usługowym ( wyjątek stanowi branża instalacyjna wod-kan-gaz i c.o. ). Wydaje się że 2018 rok może przynieść przełom ze względu na spiętrzenie inwestycji publicznych i tempo ich wykonania. Ceny usług będą rosły najszybciej od lat, a jednocześnie tempo wzrostu płac nie będzie już tak gwałtowne jak przez ostatnie trzy lata. Mogą natomiast wzrosnąć ceny paliw, narzędzi i sprzętu budowlanego. I chociaż wielu analityków uważa, że płace będą rosły jeszcze szybciej, my nie podzielamy tego poglądu. Firmy budowlane muszą zarabiać, a działalność rynkowa musi się opłacać właścicielom firm, dlatego uważamy, że firmy będą się ratować wzrostem rentowności przez podnoszenie cen usług jednocześnie utrzymując ograniczone zatrudnienie w celu zminimalizowania ryzyka niekontrolowanej utraty pracowników. Wg relacji firm w tym roku w mniejszym stopniu stawiają one na zatrudnienie obcokrajowców niż w ubiegłych latach ( wzrosły koszty zatrudnienia, skomplikował się sposób sprowadzenia robotników do Polski, spadły kwalifikacje kandydatów na importowanych pracowników ). Lepsi fachowcy jadą dalej na zachód...

Rynek pracy i robotnicy budowlani
Tylko w styczniu i lutym ( zimowe miesiące ) aktywność osób poszukujących pracy w budownictwie była najniższa w najnowszej historii. I wydawało się, że mamy już niskie pokłady dla pozyskania nowych kadr i że nic się już nie zmieni. Aż tu nagle w marcu pojawia się trzykrotnie większa liczba poszukujących pracy. Oznacza to, że niekoniecznie ludzi do pracy nie ma, tylko zimą niewielu chciało pracować, a potencjalnie duży rynek pracy pozwala na podjęcie pracy gdy się ociepli. Teraz kiedy zima ustępuje więcej ludzi szuka pracy, ale zimowy zastój w lutym zmniejszył aspiracje firm do większego zatrudnienia. Bezrobocie jakie zanotowaliśmy na początku marca jest bardzo niskie w budownictwie usługowym ok 3,7%, ale chwilowo pojawiają się kłopoty ze znalezieniem pracy. Oceniamy, że na początku marca nawet co piąta osoba miała problem z zatrudnieniem w firmach budowlanych. A konkluzja jest taka, że wystarczy trochę zimy, załamanie, przestoje na rynku i cały " wielki" rynek pracy fizycznej się chwieje bo firmy natychmiast ograniczają zatrudnienie bo nie są w stanie przetrwać na rynku...
____________________________________________
rynek budowlany • handel budowlany • branże budowlane • bilans finansowy firm budowlanych • koniunktura w regionach • ceny usług budowlanych • rynek pracy w budownictwie