Pierwsze dwa miesiące 2020 wskazywały na stabilizujący się rynek pracy i większą równowagę między popytem, a podażą na robotników budowlanych. Pandemia Covit-19 całkowicie zmieniła priorytety obecnych i przyszłych robotników. Już od marca gwałtownie spadała liczba zagranicznych pracowników, a część już pracujących rodzimych specjalistów przechodziła na opiekę nad dziećmi. To spowodowała ponowny spadek osób chętnych do pracy. Tymczasem rynek budowlany wcale nie słabnął w pierwszej połowie roku ( przynajmniej w większości branż), potrzeby kadrowe były więc bardzo duże i praktycznie od kwietnia rosły aż do końca roku. W drugiej połowie roku po względnym wyciszeniu zakażeń Covid-19 latem, jesienne zachorowania doprowadziły do dużego spadku podaży ludzi do pracy zarówno z zagranicy jak i z Polski. Drugi lockdown w listopadzie znów zatrzymał robotników w domach i wyhamował przyjazdy osób z za wschodniej granicy. Bezrobocie w branży budowlanej początkowo rosło, ale w drugiej połowie roku zaczęło spadać i wg naszych szacunków spadło do 4,1% na koniec roku. W przeciwieństwie do ub lat od kwietnia spadały średnie wynagrodzenia robotnicze. Po prostu po znaczących podwyżkach płacy minimalnej i zatrzymaniu koniunktury gospodarczej w wyniku Pandemii. Firmy budowlane przyśpieszyły spłaszczanie siatki płac co w niektórych województwach dawało tylko podział uposażeniowy na specjalistów i niewykwalifikowanych bez podziału na rodzaj specjalizacji i ale wszystkie z niższą stawką. Wg naszych szacunków wzrost średnich stawek za pracę w 2020 roku wyniósł +4,5%, a to najniższy wzrost płac od 2016 roku. Na średnią płac nie wpływa więc forsowane przez rząd podnoszenie płac minimalnych, chociaż tworzy pewną granice "godnej" płacy. Na wzrost płac w budownictwie wpływa za to popyt na usługi budowlane, stan otoczenia budowlanego ( kredyty inwestycyjne, zatory płatnicze, koszty działalności, nastroje inwestycyjne ), możliwie wysokie ceny usług budowlanych. W tym roku praktycznie tylko udało się zachować duży rynek budowlany chociaż dla wielu branż tylko ten publiczny był rozwojowy. Na prywatnym rynku kilka branż zanotowało spadek koniunktury co odbiło się także na powściągliwych płacach robotniczych w firmach.

Rok 2020 to wciąż duże zapotrzebowanie na robotników budowlanych w zawodach wykończeniowiec, murarz, zbrojarz cieśla i ostatnio instalator wod-kan-gaz. Niestety bardzo duży brak kadr w tych specjalizacjach nie wpływał na wzrost wynagrodzeń. W 2021 roku zawody te przyniosły nawet spadek średnich płac. Podobnie było z zarobkami tynkarzy, ale tu potrzeby kadrowe były mniejsze niż w ub roku. Najmniejsze potrzeby kadrowe dotyczyły pracowników montażu bram i ogrodzeń i prac ogrodowych, ale potrzby kadrowe i tu praktycznie przez cały rok nie schodziły poniżej 70% firm branżowych...

*W rozporządzeniu resortu pracy ustalono, że najniższa krajowa płaca w 2020 roku wynosi 2600 zł brutto, czyli na umowę o pracę 1920,62 zł do ręki (netto). Ustalona kwota płacy minimalnej stanowi ok. 49,7 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce krajowej. Jest to o 15,6 proc. wzrost minimalnego wynagrodzenia w stosunku do poprzedniego roku. Z początkiem roku wzrosła też minimalna stawka godzinowa z 14,70 do 17,00 zł dla określonych umów cywilnoprawnych. Wraz z podniesieniem minimalnego wynagrodzenia za pracę wzrosła także minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie). Jej wysokość jest waloryzowana o wskaźnik wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę. Rząd ustalił, że minimalna stawka godzinowa w 2020 roku wynosi 17,00 zł brutto. Co stanowi kwotę w podstawowym wymiarze ( 8 godzinny dzień pracy ) ok 13 zł netto/h.

Coraz mniejszy wzrost płac pozwolił firmom budowlanym chociaż częściową naprawę nadwyrężonych budżetów. Niepokoiło za to hamowanie wzrostu cen usług pod koniec roku. Spadek średnich płac robotniczych trwał praktycznie od kwietnia do końca listopada. Dopiero w grudniu płace wzrosły o 2,4% ...

W 2020 roku najwięcej zarabiali tynkarze, posadzkarze i glazurnicy ( płace grubo przekraczały 4000 zł netto/ mies ), coraz więcej zarabiali także operatorzy maszyn budowlanych ( ok 3700 netto/ mies ). Za to spadły średnie wynagrodzenia cieśli szalunkowych, instalatorów wod-kan-gaz i stolarzy budowlanych chociaż zyski tych firm rosły w 2020 roku. Praktycznie nie wzrosły płace tynkarzy głównie z powodu załamania się rynku tynków maszynowych i większej ostrożności firm w ustalaniu płac. Średnie wynagrodzenia w 2020 roku w budownictwie w końcu przekroczyły 3000 zł netto/mies i nie są to wysokie płace na tle średniej krajowej. Najwięcej firmy płaciły w województwie mazowieckim nawet ponad 20 zł netto/h w sezonie, wysokie płace były także w województwach małopolskim i śląskim ok 19 zł netto/h. Najmniej płaciły w 2020 roku firmy z województw świętokrzyskiego i lubuskiego ( stawki średnie nie rzadko poniżej 16 zł netto/h ).

Na wykresie powyżej widać spadek dynamik wzrostu płac najszybciej dotychczas rosły płace w 2017 i 2018 roku ( nawet o 12%), później już było coraz słabiej, a w 2020 roku średnie płace robotników wzrosły tylko o 4,5% r/r.

Płace zostały wyliczone na podstawie proponowanych stawek za godzinę pracy fizycznej netto ( na rękę ) rejestrowanych przez 12 miesięcy w wybranych przez nas zawodach we wszystkich województwach w Polsce. Dotyczą 8 godzinnego dnia pracy z dwoma sobotami w miesiącu. W szczycie sezonu pracownicy budowlani nierzadko pracują po 10 godzin wówczas wynagrodzenia będą wyższe. Stawki są przez nas rejestrowane na podstawie ogłoszeń pracowniczych firm zarejestrowanych w naszym systemie.

Na dalszy wzrost płac w budownictwie duży wpływ będzie miało zahamowanie Pandemii i związana z tym podaż robotników. Także szybkość poprawy rynku budowlanego, wzrost inwestycji publicznych i nastroje inwestorów prywatnych. Czynników jest sporo i także spora niewiadoma ( większa niż w ub latach ). Z jednej strony jest spora inflacja i płace muszą za nią nadążać, z drugiej strony niepewność rynku powoduje większą powściągliwość firm w podnoszeniu płac. W wielu branżach pod koniec roku 2020 pojawił się nawet poważny spadek cen usług. Wobec tego firmy budowlane nie maja bodźców do podnoszenia płac. Przyjmujemy jednak, że średnie płace powinny wzrosnąć w 2021 roku przynajmniej o oficjalny wskaźnik inflacji czyli ok 4%. Za to w drugiej połowie roku kiedy spodziewamy się wyhamowania pandemii wzrośnie bezrobocie w budownictwie. Na rynku pojawi się więcej chętnych do pracy z upadających gałęzi, wzrośnie także liczba obcokrajowców szukających pracy, a rodzimi pracownicy budowlani utracą zasiłki na dzieci przyznawane w okresie lockdown-u. Natomiast przyznane środki UE na odbudowę jeszcze nie zdążą wyjść z fazy projektowej i zadziałają w budownictwie tak szybko. Zatem spodziewamy się nawet 9% bezrobocia w budownictwie na drugą połowę 2021 roku...